Lady Macbeth of Mtsensk

Ek het onlangs Nikolai Leskov se stories gelees. Die 19de eeuse Russiese skrywers is bekend vir hul super-swaar emosionele realisme.

En dan was daar Leskov - die teenoorgestelde. Hoeveel so?

Wel, sy langste storie - The Enchanted Wanderer - bevat 'n monnik so heilig dat sondaars sterf wanneer hulle na hom kyk [die Here moet hom woestyn toe stuur omdat hy die volk uitroei ]; 'n boemelaar wat vodka bedel en die glas daarmee saam eet en 'n man wat alkolisme uit jou uit kan "magnetiseer". Die held is, soos Hector in die Iliad, 'n "temmer van perde", maar word deurgaans aangespreek as "my almost half esteemed and most greatly insignificant Ivan Severyanich"

Dit was ou Leskov: alles verbeelding. Die groot drome van klein mense.

Hy het 'n reeks stories geskryf wat klassieke Russiese sprokies geword het. Baie daarvan is verfilm, beide in die Sowjet era en vandag.

Een van my gunstelinge is die storie Lefty - 'n ongeletterde, half-blinde vakman van Tula (Lefty) wat deur die Tsar gevra word om Koningin Victoria se wetenskaplikes op hul plek te sit deur met iets grootser voorendag te kom as die Britte se mikroskopiese opwen staalvlooi.

'n Monument ter era van Leskov se storie
Lefty and the steel flea

Maar sy beroemdste storie is Lady Macbeth of Mtsensk.  Dit het legendaries geword omdat dit so vreesloos pervers was vir die era.

Goethe het volgens oorlewering gekla - "terwyl hulle nog my boek lees wil hulle al die teaterstuk sien". Lady Macbeth of Mtsensk was een van daardie: die storie het onmiddelik 'n lewe van sy eie aangeneem en is honderde kere verwerk, onder meer in Shostakovich se opera en Andrzej Wajda se fliek en baie ander (daar is hierdie jaar - 2016 - 'n nuwe Kanadese fliek daarvan uitgereik).

Dit gaan oor 'n gewone goeie huisvrou wat na vyf jaar in haar huwelik skielik uithak, 'n minnaar neem en sonder om te blik of te bloos met almal wat in haar pad staan wegdoen.

In een van die beste oomblikke in die hele Russiese letterkunde kom haar man terug van sy reise om haar te konfronteer oor die stories wat hy hoor oor haar ontrouheid. Met sweep in die hand dreig hy om die waarheid uit haar uit te slaan, maar tot sy verstomming is sy totaal vreesloos en draai die tafels op hom: dis hy wat op die mat eindig, nie sy nie.

Leskov se kuns was om beskaafde norme by die venster uit te gooi en te sien wat gebeur.

'n 2006 produksie van
Shostakovich se opera weergawe.

Maak nie saak watter sieklike goed Katerina Ismailova, die heldin, aanvang nie (in een toneel raas sy met 'n seuntjie om stil te word voordat sy hom versmoor ), mens kan nie help om aan haar kant te bly nie.

Sy doen net wat in haar hart is, sy is klaar vir altyd om haarself vir ander af te sloof, al is dit duidelik dat sy haarself vernietig - damn the torpedos.  99 myl per uur af in 'n doodloopstraat.

Leskov se storie het die eerste keer in Dostoyevsky se letterkundige tydskrif verskyn in 1965, min of meer dieselfde tyd as die reusagtige Crime and Punishment. Sy storie is omtrent 1/10de die lengte van Dostoyevsky s'n, maar dit het dieselfde tema: wat is krimineel en wat is gewete?

Maar Katerina Ismailova gaan nog verder as Raskolnikov - lank nadat daar niks meer is vir haar om te beskerm of te baat nie bly sy vasgeketting aan haar hart, tot die bitter einde.