vir die drif en die drang en soms droewige klank

Dirk Opperman en Breyten Breytenbach is uit twee verskillende geslagte en wêreldaanskouings. Breyten het die winter voel kom van die begin af, hy was aan die sterf vandat hy twintig was, ongemaklik met alle vorms van mag deel - die bekyker met sy kuns en sy eerlikheid.  "So eensaam soos 'n penis".

Opperman was gemaklik met gemak en oop vir alles wat hom gekielie het. 'n Binnestaander, "rymer van die Republiek". Hy was van Wyk Louw se groot gelyke, maar ook bly oor die koms van die Sestigers en nuwe vars lug.

Die twee het hul onderskeie lewenstraumas op dieselfde oomblik-in-tyd gehad. Breyten sy verhoor en tronkstraf in 1975/6 en Opperman sy beswyming in dieselfde tyd, feitlik die hele jaar gehospitaliseer deur drank en depressie.

Breyten het 'n nege jaar vonnis gekry en Opperman 'n tweede lewenskans. Sy ongelooflike familie het hom versorg terug na gesondheid om nog een keer - soos Simson in die Bybel - 'n ongelooflike kragtoer uit te voer, na 'n dekade se stilte.

Dit was die digbundel Komas uit 'n Bamboesstok, wat hy aan Breyten in die tronk gepos het. Daarmee het die twee mekaar gevind. Breyten het hierdie pragtige gedig geskryf

... kennis geneem van die nood

die nood om dood om oog om land om
om die dood hierdie wyn en brood
des levens in die skoot van die blss. te lê...

Langs mekaar gestaan was Breyten, in sy sel, die vry een: Opperman het kort na Komas breinskade opgedoen en vir die res van sy lewe in 'n koma gelê. Hy het gesterf drie jaar na Breyten se vrylating. Breyten, ten spyte van sy doodsangs en sy rebellie, het homself mooi opgepas - en is nogsteeds met ons.

VIR DIRK OPPERMAN, DIE 28STE OKTOBER 1979 - Breyten Breytenbach

enkel dae gelede jou boek in ontvangs geneem
(dank sy die owerhede)
en sommer intraps oorspoel deur die lewenskrag
uit die pragdom van catavina en konsertina,
die jukskeie se klap en soetigheid uit skede,
Herr von der Vogelweide, hoe jy die sin progeen
laat knetter en knot soos 'n ketter opgeskort,
jy die pole merk, ewenaars verwerk,
strome plotselings versterk, óór vul-k-ane swerk
waar kole rif -

dit op staande oog besnuffel, bevoel die gewig
gewrig en geweeg vanaf die om-slag van jou drifdigte gesig
al tussen-in tjoekie-tjoek van gedog tot gedig
beweeg tot in die vok-aal se innigste gestig
en verstom (!) plek-plek oor hoe uit die kabaal
van rommel en ramme
pluimprikkelend 'n gewisse heiliging straal-

(soms, ene muis, slegs oor geproe, geslyp
geintegreer, en was dan selfs in dié krokodillehuis
weer tuis, momenteel
     dronk van die vreugdedis
soos 'n maan in die tronk
hom aan water vergryp)

wat voor een rym en ritme
(wat rede en ruimte en roede is)!

si, certo, l'amore fa passare il tempo
il tempo fa passare l'amore

of iets dergeliks, maar jou is dit beskore
om die vore van die tyd te bevrug
met moersaad al hoe weser en syn-deurdronke:
ja, begeester deur jou prolegomena van knaat en peester
ai, sou ek ook vonk wil vang by die Oude Meester
en 'n eie Megumi-no-Sono ontdek

maar ook kennis geneem van die nood
die nood om dood om oog om land om
om die dood hierdie wyn en brood
des levens in die skoot van die blss. te lê...

daarom, beda doodverblinder,
vir al die wondere geskut in jou mou
('n taschenspieler se sekrete pywurms ontvou!)
vir die drif en die drang en soms droewige klank
met alle ontsag heel veel seer bedank,

en sterk staan, ou buffel, damstáán die dem pyn
karnuffel met jou kierietjies stééds die kluitwo(o)rd fyn!