Saterdag, Augustus 16, 2008

Frankenstein



Wie weet waar inspirasie vandaan kom? Mary Shelley het wakker geword in die nag en ‘n groot donker monster oor haar bed sien staan – sy het haar oë geknip en die kamer was leeg. Uit hierdie golf wat deur haar gespoel het het sy die storie van Frankenstein geskep, en daarmee saam ‘n legacy wat haar beroemde man deur die jare in die stof gelaat het.

Sy het die boek “The Modern Prometheus” genoem – Prometheus was die Griekse figuur wat vuur vir die mensdom gegee het, die Gode se woede gevoel en vir ‘n ewigheid daarna moes suffer – vasgeketting op ‘n rots met ‘n aasvoel wat knaag aan sy bors.

Haar storie het ‘n diep aar getref - deur die jare het Frankenstein dié uitstaande simbool van selfvernietiging geword, die gevare van droom en ontdekking, die grense van mens en God en ‘n nuwe visie van die toekoms - “a world of gods and monsters”.

Die storie word vertel deur ‘n avonturier - deel van ‘n groep oppad om die Noord-Pool te vind - wat, tot hul verstomming, ‘n half-verkluimde man in die ys vind, ver verby die punt waar enige vorige mense ooit gekom het.

Na twee dae sterf die vreemdeling op hul boot, maar leef lank genoeg om sy naam – Dr Frankenstein – en sy storie vir hul te vertel.

Soos almal weet het hy ‘n monster gemaak “stitched from corpses”, maar kon nie sy skepping in die oë kyk nie. Hy het sy lewe lank vir die monster gevlug, en daardeur alles en almal waarvoor hy lief was verloor – die monster het elkeen van sy familie, vriende en sy vrou vermoor – almal, behalwe vir hom.

Daar is ‘n sterk tema van eensaamheid – die monster vind tydelike rus wanneer hy woon saam met ‘n blinde man in die woud, versigtig dat hulle alle mense vermy en dat die twee nooit aan mekaar raak nie – maar die illusie kan nie volhou word nie.

Alles eindig op dieselfde boot, gestrand in die Noord-Pool, wanneer die monster aanboord klim om die lyk van Dr Frankenstein te neem. “He is dead who called me into being; and when I shall be no more, the very remembrance of us both will speedily vanish”.

Op die oomblik wanneer die monster vir altyd verdwyn word hy gekontronteer om te sê waarom al die moord en pyn nodig was.

Hy kyk na die dooie dokter en sê “because he dared to hope for happiness”.

En daarin lê die groot tema van Frankenstein vir my: skuld en gewete. Die monster wat ons almal jag is die monster van ons gewete – die hartseer wat ons ander mense aangedoen het wat weier dat ons onsself gelukkig mag wees.

Geen opmerkings nie :

Plaas 'n opmerking