Vrydag, Junie 24, 2005

Oedipus

Sophocles se "Oedipus Rex" - seker die beroemdste van alle dramas, en met goeie rede - 'n perfekte kunswerk.

Die koning van Thebes besoek 'n blinde profeet - Teiresias - wanneer sy vrou swanger word en hoor tot sy skok dat die kind binne haar bestem is om hom te vermoor.

Met die geboorte gee hy die baba vir sy dienskneg en vra dat hy die kind onmiddelik van kant maak. Die dienskneg kry dit nie oor sy hart nie - hy neem die kind na 'n vriend wat hom vertel het van 'n arm kinderlose paartjie. Die koningin - Jocasta - glo dat haar kind met geboorte gesterf het.

Hierdie baba is Oedipus, hy word in 'n nederige huis grootgemaak deur aangenome ouers.

Baie jare later, as 'n jong man, vind Oedipus homself in 'n dronkespul in 'n kroeg, waneer iemand skielik vir hom sê: "Het iemand al vir jou vertel dat jy 'n aangenome kind is?"

Oedipus konfronteer sy ouers, hulle ontken dit ten sterkste, maar hul reaksies veroorsaak verdere twyfel in sy gemoed, en hy besluit om na die profeet Teiresias te gaan om die waarheid te hoor.

Sy ontmoeting met Teiresias is 'n fiasko - die blinde man skreeu op hom as 'n onnatuurlike, afgryslike mismaaksel wat jou sy vader sal vermoor!

Oedipus is so ontsenu hierdeur dat hy besluit om nooit weer na sy ouers terug te keer nie, uit vrees dat hy hulle geweld sal aandoen.

Vir jare swerf hy alleen.

Dan eendag - by die plek waar drie paaie kruis - weier hy om toe te gee vir die entourage van 'n ryk reisiger, hy word deur die koetsman met 'n sweep geslaan, verloor sy humeur, vermoor eers die koetsman en uiteindelik die passasier binne die koets.

Uiteindelik kom hy in die stad Thebes, waar hy hoor dat die koning verdwyn het en die man wat die raaisel van die Sphinx kan oplos die nuwe koning sal word.

Oedipus is suksesvol en word die nuwe koning van Thebes, met Jocasta as sy koningin.

En dan, skielik, kom 'n verskriklik plaag oor die stad. Na alles moontlik probeer is stuur Oedipus 'n boodskap na die Orakel by Delphi. Die boodskapper kom terug met die nuus dat die pes oor die stad sal bly totdat die moordernaar van die vorige koning gevind en uit die stad verban is.

Oedipus is gretig om hieraan bevel te gee - hy voer persoonlik die ondersoek om die skuldige man te vind.

Hierdie ondersoek lei hom terug na Teresias - wat hom waarsku dat hy nie die waarheid "wil weet nie". Oedipus beur hardkoppig voort. Uiteindelik vind en ontbied hy die enigste oorlewende ooggetuie van die koning se moord - sy dienskneg, wat in die jare daarna 'n skaapwagter geword het.

Wanneer die skaapwagter vir hom vertel dat die moord gebeur het "by die plek waar drie paaie kruis" val daar 'n yskoue skaduwee oor Oedipus se siel.

Van hierdie oomblik af smeek almal, veral Jocasta, hom om op te hou met sy ondervraging, los dit net alles.

Maar Oedipus is in 'n frenzy: EK MOET WEET WIE EK IS!

Uiteindelik, wanneer hy alles besef - die profesie, sy aanneming, hyself is die koning (sy pa) se moordenaar, getroud met sy eie ma, die oorsaak van sy stad se vloek - neem hy 'n mes en steek sy oë uit, sy oë wat altyd blind was, groet sy kinders vir oulaas en dwaal weg in die vreemde.

Geen opmerkings nie :

Plaas 'n opmerking