The Birth of Tragedy

Om Friedrich Nietzsche te lees is soos om die kaarte van 'n Tarot pak om te draai: die "probleem" kaart, die "verlede" kaart, die "hede" kaart en die "toekoms" kaart. Wat sien jy met die omdraai: net die oersimbole - die Duiwel, die Koning, die Gehangde Man, Liefde, Krag, die Son, die Maan, die Priester, die Toring, die Wereld ens.

En wat beteken dit?

Dit beteken niks rasioneel nie, en tog kan die mensehart nie help om te klop in verwagting nie, soos vir die oomblik van openbaring. Die rede hoekom die hart klop is ons smagting vir bemagtiging en aanmoediging - vir iets (die "kaarte") wat 'n pad vooruit kristalliseer uit ons eie, deurmekaar, besluitelose gedagtes.

Dis soos Nietzsche is: geen argumente, geen poging om te oortuig, net 'man wat die wereld ruk en skud en onderstebo draai en klap - en in die proses (al was dit sonder intensie), derduisende mense laat lag en die aanmoediging gee om besluite te neem en dinge te doen.

"Die Geboorte van Tragedie" was sy heel eerste boek. Dit skets 'n wereld wat bestaan as 'n see van wilskragte wat trek en skeur in alle rigtings, sonder rede, sonder rigting, sonder samewerking. Die menslike toestand, die "unbearable lightness of being" kan net besweer word deur kuns - kuns is die enigste bestaansreg vir die wereld - en die diepste, universele kuns is tragedie: hartseer. Ons kan hartseer verstaan en ervaar sonder taal, in kinders, in oumense, in New York en die Kalahari, in dom en slim mense, mooies en lelikes, rykes en armes. Dis tragedie wat ons na mekaar laat kyk.

Nietzsche spekuleer heavily oor hoe tragedie ontstaan het - na sy mening eers in die skepping v die Griekse Gode Apollo en Dionysus, en daarna uit die drama van Aeschylus (sien "Agamemnon & Die Kransdraers") - en hoe dit uiteindelik weer "gesterf" het met die koms van Sokrates en wetenskap, wat hy sien as 'n crazy kultus wat die wereld oorgeneem het.

Die laaste deel van sy boek is 'n entoesiastiese plug vir Wagner se "Tristan en Isolde", waarin hy die hergeboorte van tragedie sien. Nietzsche en Wagner het uiteindelik bitterlik gestry oor W. se laaste opera "Parsifal", met sy Christelike tema van die Holy Grail - waarin Nietzsche die ergste moontlike cop-out gesien het.

Die boek bevat 'n "Attempt at Self-Criticism" wat twee dekades later geskryf en by die teks gevoeg is waarin Nietzsche sy eie boek uitmekaar skeur as jong romantiese snert. Wat hom duidelik pla is hierdie embarassing raving oor Wagner. "I introduced hope where all was hopeless".

Nou ja, go figure.