In die skadu van vergete voorvaders

Die huwelikstoneel uit 
Skadu van Vergete Voorvaders

Sergei Parajanov was 'n Sowjet filmmaker uit die middel van die vorige eeu - een van die laaste geniale malmense van die medium.

Hy word vandag onthou vir die flieks wat hy in die rand-kultuur tale van die Sowjet Unie gemaak het: Sayat Nova (Armenia), Fort Surami (Georgia), Ashik Kerib (Azeri) en Skadu van Vergete Voorvaders (Ukraine).

Van hierdie flieks is Sayat Nova (Liedkoning), ook bekend as Die Kleur van Granaat, die mees bekende en radikale, in werklikheid een van die mees radikale flieks wat ooit gemaak is.

Sofiko Chiaureli speel die sewe
hoofrolle in Sayat Nova

Dit bevat geen dialoog of storie nie, maar feitlik ook geen beweging nie.

Die hele fliek is 'n reeks gechoreografeerde beelde waarin die akteurs stilstaan of klein bewegings maak.

Dieselfde aktrise - Sofiko Chiaureli - speel die sewe hoofrolle, manlik en vroulik, jonk en oud - van Christus tot die Duiwel - in verskillende kostuums, grimerings en vermommings.

Absurde rituele geinspireer deur Ortodokse Geloof - simbole van Christus, opoffering, geboorte, liefde en dood.

Toe dit verskyn het in 1968 het gehore in beide die Ooste en die Weste gedink, a la Marlon Brando, "it makes as much sense as a rat fucking a grapefruit".

Maar terselfdertyd het dit mense na hul asem laat snak, aangeraak deur iets waar maar onverstaanbaar.

Soos 2001: A Space Odyssey, wat in dieselfde jaar verskyn het, laat Parajanov mens die misterie van lewe voel, die kleinheid en die grootsheid van een lewende oomblik deur donkerte omhul. 

Ons lewe in die skadu van ons vergete voorvaders - hul absurde stryd teen die dood, hul poging om sin te maak, om skoonheid te skep, om hulp op te tower - hul vriendskappe en vyande omring ons lewe.

En soos Frankenstein uit dooie lyke gestik is, so is die verlede ryp materiaal vir 'n wese wat kan opstaan en generasies oral in die wereld inspireer.

Kort na die maak van Sayat Nova is Parajanov tronk toe, waar hy vir vyf jaar klein pop figure sit en maak het.

Na jare van rehabilitasie het die stof gaan lê - en Parajanov het weer begin met sy crazy flieks, asof niks gebeur het nie.

Ten spyte van sy doelbewus kriptiese beelde - en verdwaasde gehore - is hierdie flieks is vandag 'n groot bron van inspirasie vir die kulture van Armenia, Georgia, Ukraine en Azerbijan, so verskillend as wat hulle is.

En hyself - soos al die dromers deur die jare -  is vandag die skadu van ons vergete voorvaders, wat oor oor ons hang.

Kopenhagen seisoen

Na afloop van die jaarlikse "Kopenhagen Seisoen" van sosiale geleendhede en partytjies, reel Ib 'n geheime oomblik vir afskeid aan Adelaide.

In haar hart hoop Adelaide dat hy haar gaan vra om saam met hom te gaan.

Sy sien dat hy wil, maar dit nie gaan doen nie,

"You" she said slowly, "and I"

Ib was to keep these words in his mind all his life. But they had, there, a mysterious quality to him: they evaded definition, when looked at straightly they changed and vanished. As, in Aunt Nathalie’s room, he heard them for this first time, they were a verdict, the placing of her and him with the unbridgeable distance between them. At a later time, when he thought them over, there was, surprisingly, in the word of “You,” a note of compassion and in the word of “I” a plaintive note, like the lament of a child. In Jutland, when in rainy spring nights the complaint of the curlew is heard, first from one side and then from another, the peasants will tell you that this is the dialogue of two dead lovers who long ago have forfeited their happiness and are now wailingly reproaching each other with their loss. There were hours in which Adelaide sang to Ib in the voice of the curlew. In the end, at that moment in which he was to thank her for having existed, the words took on the ring of a magic spell, uniting her and him for eternity.